Spaliny samochodowe a zdrowie

Nowoczesne samochody spełniają coraz bardziej restrykcyjne normy spalin, a mimo to według danych WHO rocznie na całym świecie ginie średnio 2 miliony osób z powodu zanieczyszczonego powietrza. Najbardziej zanieczyszczonymi rejonami są aglomeracje miejskie w których mieszkańcy opalają domy węglem oraz duże miasta, w których kierowcy dokładają swoje trzy grosze do powstawania smogu.

Czym są spaliny samochodowe?

Spaliny samochodowe to nic innego jak mieszanina gazów powstała w procesie spalania mieszanki paliwowo powietrznej. Opary samochodowe nie rozprzestrzeniają się na dużych połaciach terenu przez co ich stężenie przy ziemi jest bardzo wysokie. Powoduje to sytuacje w których zanieczyszczenia pochodzące z przemysłu są na krótką metę mniej szkodliwe od gazów wydechowych pojazdów samochodowych. Im więcej samochodów jeździ po drogach tym więcej szkodliwych substancji jest wydzielanych do atmosfery, przez co potęgowany jest efekt cieplarniany. Należy pamiętać że nie tylko samochody osobowe zatruwają świat. Inne pojazdy, takie jak tiry, statki, samoloty, maszyny budowlane także wydzielają substancje toksyczne.

Jakie substancje można znaleźć w gazach wydechowych?

Spaliny samochodowe składają się w niewielkim stopniu z substancji nieszkodliwych, takich jak, azot, wodór oraz tlen. Zdecydowaną większość spalin tworzą substancje szkodliwe, które mają negatywny wpływ na ludzki organizm. Niektóre substancje są teoretycznie nieszkodliwe dla ludzi, jednak są bardzo toksyczne dla środowiska naturalnego.

Substancje toksyczne jakie możemy znaleźć w gazach wydechowych to:

• PM2.5 – Bardzo niebezpieczny pył, którego cząstki mają mniej niż 2.5 mikrometrów. Są dużo bardziej niebezpieczne od PM10 ze względu na wielkość cząstek, które są na tyle małe że bardzo łatwo wnikają w pęcherzyki płucne, przez co przedostają się bezpośrednio do krwioobiegu. Powoduje to sytuacje w których w naszej krwi są toksyny zwiększające ryzyko chorób, takich jak rak, czy miażdżyca.
• PM10 – Jest to mieszanina cząstek o średnicy do 10 mikrometrów. Na PM10 składają się metale ciężkie, popiół oraz sadza. Ze względu na ich wielkość dosyć łatwo przenikają do układu krwionośnego poprzez górne drogi oddechowe. Zwiększają ryzyko chorób.
• tlenki azotu – azot w połączeniu z tlenem tworzy między innymi tlenki i dwutlenki azotu. Obie substancje są szkodliwe dla człowieka, zwiększają ryzyko zachorowania na raka. Tlenki i dwutlenki azotu występuje w aglomeracjach miejskich.
• tlenek węgla – gaz określany mianem cichego zabójcy, bezwonny i bezbarwny. Trudny do wykrycia. Zatrucie tlenkiem węgla objawia się uszkodzeniem tkanki mózgowej oraz problemami z oddychaniem. Jest bardzo niebezpieczny, ponieważ zatrucie bywa mylone ze zwykłym zmęczeniem. Gdy ktoś się położy spać, zazwyczaj już nie wstanie.
• metale ciężkie – katalizator spalin ma na celu zmniejszyć ilość wydobywanych się szkodliwych substancji. Minusem katalizatora jest emisja platyny, która odbywa się poprzez utlenianie szkodliwych gazów. Platyna rozproszona w powietrzu jest trująca.
• ozon – główny składnik atmosfery. Tworzy płaszcz ochronny który nie pozwala na przenikanie promieni UV. Ozon tworzy się w także w przyziemnej warstwie atmosfery dzięki spalinom samochodowym. Przyczynia się do powstawania smogu.
• węglowodory – powstają w wyniku niecałkowitego spalania paliwa. Najbardziej niebezpiecznym węglowodorem jest benzopiren, który jest rakotwórczy.
• ołów – dawniej silniki pracowały na paliwie ołowiowym przez co emisja tego pierwiastka była wysoka. W dzisiejszych czasach emisja ołowiu jest ograniczona za pomocą paliw bezołowiowych.

Gazy spalinowe – jakie choroby powodują

Substancje zawarte w gazach spalinowych są bardzo szkodliwe dla zdrowia. Zanieczyszczone spalinami powietrze jest jedną z głównych przyczyn wielu chorób cywilizacyjnych, takich jak nowotwory, astma, alergie czy choroba wieńcowa. Najbardziej szkodliwe dla ludzi są tlenki azotu. Tlenki azotu długofalowo uszkadzają drogi oddechowe i w dużym stężeniu są w stanie doprowadzić do zgonu. Kolejnym bardzo niebezpiecznym dla zdrowia i życia składnikiem spalin są węglowodory, a wśród nich benzopiren który jest silnie rakotwórczy. Benzopiren w niewielkim stężeniu podrażnia oczy, gardło, oskrzela i nos. Według badań, spaliny samochodowe zwiększają ryzyko zachorowań na raka dróg oddechowych o około 60%. Największy udział w tym ryzyku biorą udział pyłki PM2.5 oraz PM10, a także węglowodory.

Pogoń za ekologią

W ostatnich latach Unia Europejska śrubuje wymagania odnośnie emisji spalin pojazdów samochodowych. Co ciekawe, producenci są w stanie opracowywać coraz to nowe metody utylizacji spalin samochodowych. Rozbudowane katalizatory, zaawansowane silniki spalinowe z recyrkulacją spalin, systemy start-stop, układ wtrysku mocznika AdBlue powodują że nowoczesne auta praktycznie nie generują spalin. Specjalne filtry powodują że emisja cząstek stałych została ograniczona do minimum. W tym wszystkim problem jest jednak inny. Ignorancja ludzi, którzy wycinają katalizator by zarobić drobny pieniądz, jest powodem nieustającego smogu. Każda okręgowa stacja kontroli pojazdów, w momencie badania auta powinna dzwonić po policję, gdy przyjedzie do nich auto nie posiadające katalizatora. Ponadto policja powinna mieć w obowiązku badać stan auta i stan gazów wydechowych w starszych pojazdach. Systematyczne eliminowanie z polskich dróg najstarszych, najbardziej toksycznych samochodów musi stać się faktem, jeżeli chcemy oddychać czystym powietrzem.